15 Tetor 2023

Njerëzit e lashtë kanë ndërtuar struktura të mëdha prej druri, ndoshta shtëpi pothuajse gjysmë milioni vjet më parë. Zbulimi, i cili është dëshmia më e hershme e ndërtimit prej druri, sugjeron se disa komunitete të lashta ishin shumë më pak nomade sesa mendohej deri tani.

Studiuesit e Universitetit të Liverpulit në Britani i gjetën provat e përdorimit më të hershëm të drurit në Kalambo Falls, një sajt arkeologjik në Zambia. Një nga artefaktet e para që gjetën rreth 300 m nga rrjedha e sipërme e ujëvarës ishte një mjet druri, me gjasë një shkop që është përdorur për të gërmuar.

Ndërsa gërmonin, ata bënë një zbulim tjetër: një trung 1.4 metra i gjatë mbi një trung edhe më të madh. Trungu i sipërm ishte punuar me mjete për të krijuar një nivel të thellë në mes të gjatësisë së tij. Kjo e lejonte atë të lidhej me trungun e poshtëm në një kënd 75 gradë, duke krijuar një nyje relativisht të fortë. Studiuesit spekulojnë se dy trungjet e ndërlidhura dikur ishin pjesë e një strukture më të madhe prej druri.

Struktura të bën të mendosh se për të është punuar me mjete guri dhe i ka çuar studiuesit në hipotezën se homininët e hershëm, anëtarë të pemës familjare njerëzore, ishin ekspertë të punimit të drurit shumë kohë përpara se Homo sapiens-i të evoluonte.

Në studimin e botuar në Nature, studiuesit thonë se struktura ka shërbyer si platformë mbi bregun kënetor të lumit Kalambo, pranë asaj që është sot Zambia. Druri kalbet shpejt kur ekspozohet ndaj ajrit, kështu që shumica e objekteve prej druri mbijetojnë vetëm disa vjet dhe janë të rralla në të dhënat arkeologjike. Por në këtë rast, uji që depërtonte në rërë nga lumi i ruajti trungjet.

Për shkak të niveleve të vogla të izotopeve të karbonit radioaktiv, studiuesit kuptuan se strukturat ishin më shumë se 50 000 vjet të vjetra. Studiuesit përdorën një teknikë të quajtur luminescence e stimuluar optikisht për të përcaktuar se kur kokrrat e kuarcit dhe feldspatit në sedimentet ngjitur ishin ekspozuar për herë të fundit ndaj dritës së diellit. Këto teste dhanë moshën e sedimenteve si 476 000 vjet.

Autorë të ndërtimit të këtyre strukturave mund të jenë disa lloje të homininëve, ndoshta Homo Erectus, i cili jetoi midis dy milionë dhe 100 000 vjet më parë, ose Homo heidelbergensis, i cili jetoi midis 700 000 dhe 200 000 vjet më parë.

Studiuesit thonë se objektet mund të jenë frut i punës së individëve shumë më të hershëm të species sonë, H. sapiens.

“Ne na pëlqen të mendojmë se pas çdo gjëje komplekse dhe të zgjuar duhet të jemi ne, gjë që është disi arrogante“, thonë studiuesit, duke shtuar se trungjet “parakalojnë fosilet më të hershme të Homo sapiens në Afrikë, të cilat janë rreth 330 000 vjet të vjetra“. /Respublica

Gazeta Dita